دیپلماسی عمومی جامعه مدنی و قدرت نرم

جنگ رسانه‌ای دلالت بر کاربرد وسیع رسانه‌ها برای تضعیف بازیگر هدف و استفاده از توان و ظرفیت رسانه‌ها برای دفاع یا تهاجم دارد. این گونه از جنگ با تبلیغات و تصویرسازی ارتباط وثیق دارد و از جمله مصادیق آن می‌توان به موارد زیر اشاره داشت: جنگ رادیویی، جنگ تلویزیونی، جنگ ماهواره‌ای، جنگ خبرگزاری‌ها، و … لازم به ذکر است که با ایجاد رسانه‌های جدید، شاهد تنوع هر چه بیشتر جنگ رسانه‌ای هستیم. به گونه‌ای که سایت‌ها، وبلاگ‌ها، ارتباطات کابلی، ایمیل‌ها و … نیز به جرگه مصادیق این‌گونه از جنگ نرم اضافه شده‌اند.

طرح مفهوم قدرت نرم (Soft Power) از سوی «جوزف نای» (Joseph Nye) منجر به طرح چشم‌انداز نوینی در مطالعات سیاسی ـ امنیتی گردید که می‌توان از آن به نرم‌افزارگرایی قدرت تعبیر نمود. تحولی بزرگ که نه تنها اهداف، بلکه ابزارهای اعمال قدرت را تحت تاثیر قرار داد . با عنایت به اهمیت مفهومی و کاربرد علمی اصطلاح «نرم‌افزارگرایی» شاهد توسعه سریع آن در بخش‌های متفاوتی از دانش و عمل سیاسی هستیم که نتیجه آن را در تولید مفاهیم تازه‌ای همچون «تهدید نرم»، «امنیت نرم»، «استراتژی نرم»، «سیاست نرم» و … می‌توان مشاهده نمود.

از جمله مفاهیم جدید این خانواده می‌توان به «جنگ نرم» اشاره داشت که افزون بر ملاحظات مفهومی ـ نظری، از حساسیت بالای کاربردی نیز برخوردار است. به همین خاطر نگارنده در نوشتار حاضر «اصطلاح جنگ نرم» را در سطح مفهومی و نظری به بحث گذارده و تلاش می‌نماید تا با ارایه تصویری جامع از جنگ نرم، زمینه طراحی استراتژی‌های نوین برای مقابله و مدیریت آن را فراهم سازد. البته باید توجه داشت که ابعاد کاربردی و عملی جنگ نرم، موضوع دیگری است که لازم می‌آید تا در نوشتارهای بعدی به آن پرداخت.

کتاب حاضر از این حیث که جنگ نرم را در چارچوب نقش و کارکرد قدرت، امنیت و تهدید نرم بررسی کرده است، و از این طریق مسأله انقلاب نرم را در قابل یک نظریه امنیتی تشریح نموده است، حاوی نوآوری ها و طراحی الگو و مدل ارتباطی خاصی می باشد.

از این منظر فرصت کنکاش جامعی در حوزه و ثغور مسأله امنیت را فراهم می آورد. مدل ارتباطی بین مؤلفه های جنگ نرم و در نهایت، فرجام آن در قالب انقلاب نرم ظهور خواهد داشت. همبستگی عناصر شناخت­شناسی که شامل افکار، نگرش ها، باورها و نیز رفتارها می باشد، نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.