درآمدی بر فرق تسنن

کتاب فرق تسنن مجموعه مقالات تالیفی و ترجمه ‏ای در باب فرقه ها و مذاهب کلامی اهل سنت است که به منظور تدریس برای طلاب سطح سوم و چهارم مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب تهیه شده است.

در مقاله کوتاه اول مفهوم و مصادیق اهل‏ سنت به اختصار تبیین شده است. در تدوین مقالات از منابع دست اول و متون کهن و گزارش ها و روایات ملل و نحل‏ نگاران استفاده شده است. برخی از مهمترین عناوین مقالات این مجموعه و موضوع‏ های پژوهش آنها عبارت است از: عثمانیه، خوارج، قدریان نخستین، تاریخ و عقاید معتزله، پژوهشی درباره کرامیان، جبریه، اشعریه، ابن تیمیه و تاریخ وهابیت.

این نوشتار دارای بیست و پنج مقاله از نویسندگان مختلف است که از عنوان های آن می توان به «اهل سنت»، «اعجاز قرآن از دیدگاه معتزله» نوشته مهدی فرمانیان، «راهنمای مطالعات فرقه شناسی اسلامی» اثر نعمت الله صفری، «حدیث افتراق امت؛ نقل ها و پیامدها» به قلم علی آقانوری، «عثمانیه» نوشته پاتریشیاکرونه و ترجمه مهدی فرمانیان، «خوارج» اثر محمد ابوزهره و ترجمه علیرضا ایمانی اشاره کرد.

مقاله اول این کتاب با عنوان «اهل سنت» ابتدا سنت را در لغت به معنای طریقه و روش و در اصطلاح در مقابل بدعت معرفی می کند و سپس به پیشینه تاریخی اهل سنت می پردازد و بیان می کند اهل سنت به افرادی اطلاق می شود که به سنت پیامبر(ص) عمل می کنند و در قرن دوم در مقابل اصحاب رأی و معتزله بر آنان نهاده شد و امروزه به طور عام در مقابل شیعه به کار می رود.

«قادیانیه» عنوان آخرین مقاله کتاب «فرق تسنن» نام فرقه ای است که صد سال پیش در هند توسط میرزا غلام احمد قادیانی بنیان نهاده شد. وی ادعای پیامبری کرد و در راستای ادعای خود کتاب هایی را نوشت که در این مقاله به آنها اشاره شده است. بعد از غلام احمد، نورالدین، سپس بشیرالدین و سایر رهبران این فرقه، رهبری این جنبش را بر عهده گرفتند و کتاب ها و تفسیرهای زیادی هم در تبلیغ این عقیده نگاشتند.

در بخش عقاید، نویسنده با معرفی منابعی درباره این فرقه از اهل سنت، عقاید آنها دربار صفات الهی، رویت خدا، اختیار انسان، قرآن، ختم نبوت و دیگر مباحث فرقه قادیانیه را بیان کرده و سپس با آوردن ترجمه مقاله ای از «یوهانان فریدمن» با عنوان «احمدیه» به بررسی بیشتر این فرقه و تاریخ پیدایش آن توسط غلام احمد و چگونگی گسترش آن توسط او و دیگر رهبران این جنبش و همچنین به بررسی تفکر دینی احمدیه بر اساس ادعای پیامبری و مهدی بودن غلام احمد پرداخته است.