پدیده زیباشناختی در قرآن کریم

یکی از مباحث مهم نقد متن، بررسی روابط بینامتنی است. بر اساس بینامتنیت، هر متنی ناظر به متون پیرامون خود است و انواع و اقسام رابطه ادبی را با آنها دارد. به تعبیر دیگر متن ها از خلا زاده نمی شوند و با متون پیش از خود ارتباط بینامتنی دارند. بررسی متون مقدس با روش های نقد متن جدید افق های نویی را در فهم بهتر این متون می گشاید. کتاب حاضر کوشیده است تا بر اساس رویکرد بینامتنی، دعای اول تا هفتم صحیفه سجادیه را با آیات الهی مقایسه، و میزان اثرپذیری آنها را از قرآن تبیین کند.

اخلاق موضوع ارزشمندی است که از دیر باز و در طول تاریخ بشر، ذهن اندیشمندان بسیاری را به خود مشغول کرده است. ادیان الهی نیز در دعوت های خویش، هدایت و تربیت اخلاقی انسان ها را هدفی اصلی بر شمرده و برای رسیدن به این مقصود با توجه به مبانی خود، تعالیم ویژه ای را عرضه کرده اند. اسلام نیز در تمام شؤون زندگی، براساس مبانی خاص خود، آموزه های بسیاری در این زمینه ارائه نموده که در آیات قرآن و روایات امامان معصوم علیهم السلام قابل مشاهده است. همچنین علمای اخلاق مسلمان برای شناخت مسائل اخلاقی اسلام تلاش فراوانی کرده و با شیوه های مختلفی از جمله از طریق حکمت و فلسفه، روش عرفانی و از طریق روش نقلی؛ کتاب های اخلاقی خویش را تألیف نموده اند. کتاب ساختار گزاره های اخلاقی قرآن از طریق روش نقلی و با استفاده از آیات و روایات، به طرح موضوعات اخلاقی مبادرت نموده است. در این کتاب، نویسنده بر آن است تا با استفاده از روش نقلی، عدم تفکیک گزاره های قرآنی را هم از حیث موضوع و هم از حیث محمول نشان دهد و در صورت یکسانی سبک و سیاق، بعضی از نتایج را که در دیگر مباحث قرآنی گرفته شده، به اخلاق تعمیم دهد. همچنین نوسینده برای طرح مباحث نظری اخلاق، از روش اخلاق تحلیلی یا فرااخلاق استفاده نموده است که در به واسطة آن از روش معناشناسی، به بیان مفاهیم اساسی گزاره های اخلاقی، روابط معنایی موضوعات و محمولات این گزاره ها و اصول حاکم بر آنها، نظام اخلاقی قرآن و ساختار حاکم بر این گزاره ها را باز خوانی می نماید.

کتاب حاضر، در بردارنده بررسی برخی از ابعاد ادبی و هنری موجود در داستان های قرآن کریم و جنبه تبلیغی این داستان ها است. در این اثر به تبیین روش های قرآن در قصه پردازی و بیان مفاهیم مورد نظر در قالب این قصص پرداخته شده و فواید داستان سرایی برای انتقال مفاهیم و پیام های مورد نظر با توجه به روش این کتاب آسمانی بیان شده است. نویسنده نخست به چیستی داستان، ماهیت داستان قرآن و ادبی اشاره نموده و انواع داستان اعم از بلند، کوتاه و متوسط را معرفی نموده است. آن گاه نویسنده به روش های داستان گویی در قرآن پرداخته و اسلوب و سبک قصص قرآنی را از لحاظ ساختاری و کاربردی مورد مطالعه و تحقیق قرار داده است. نویسنده معتقد است که این کتاب آسمانی قصد دارد در قالب داستان و قصه های واقعی برخی از مسایل اعتقادی، اخلاقی، تربیتی، تاریخی و اجتماعی را برای فهم بهتر مخاطبان خویش، بیان نموده و مظاهر زشتی و زیبایی را در قالب افراد، گروه ها و پدیده های مختلف به آنان بشناساند.

در پژوهش حاضر، نگارنده تعدادی از آیات قرآن کریم را از نظر لغوی و زبان شناختی بررسی می‌کند. معانی واژگان اغلب برگرفته از تفسیرهای نمونه، المیزان، کشف الاسرار و فرهنگ‌های مشهور لغت عربی است.