مقامات منظوم شیخ جام (ژنده‌پیل)

مقامات منظوم شیخ جام (ژنده‌پیل)، مقامات منظومابونصر احمد بن ابوالحسن بن احمد بن محمد نامقی جامی معروف به احمد ژنده‌پیل یا احمد جام) 441-536ق) است که توسط سراینده‌ای ناشناس، سروده شده و با تصحیح حسن نصیری جامی منتشر شده است.

اثر حاضر، از چند منظر، مهم و درخور توجه است:

1. از منظر تاریخ ادبیات عرفان و تصوف: این کتاب تنها اثر «منظوم» در حوزه «مقامات» مشایخ عرفان و تصوف ایران محسوب می‌گردد که «اختصاصا» به حکایات احوال و داستان‌هایی از کرامات یکی از مشایخ صاحب‌نام پرداخته است. در ادب فارسی معمولا آثار حکایات احوال و کرامات مشایخ (=مقامات) یا به نثر است و یا حکایاتی معدود و پراکنده از چند عارف است که در آثار منظوم عرفانی و اخلاقی مجموع آمده است.
2. از منظر میراث عرفانی و خانقاهی شیخ جام: این کتاب، یگانه اثر منظوم خاندانی و خانقاهیشیخ احمد جام است که در دسترس است و محفوظ مانده است.
3. از منظر ادبیات تطبیقی حوزه عرفان و تصوف: این کتاب صورت منظوم اثری دیگر است که پیش‌تر به نثر و بر اسلوب مقامات عارفان نگارش یافته است.
4. از منظر اسلوب ادبی: ناظم این مقامات در نظم حکایات – ضمن پایبندی و وفاداری به متن – از ابداع و نوآوری نیز غافل نبوده است و این اثر از نظر ساختار حکایات و اسلوب روایی و همچنین توجه به بدایع لفظی و معنوی، درخور توجه است.
5. از منظر نسخه‌شناسی و احیای میراث مکتوب: این اثر اکنون بنا به یک نسخه کهن و مغتنم در دسترس ماست؛ نسخه‌ای ناشناخته و میراثی خاندانی و دودمانی که اینک از نقاب گنجینه‌ها، سر برآورده و رخ گشوده است.