عقل و اندوه طویل

هر چیز را زکاتی است و زکات عقل اندوهی است طویل. این جمله سوگ ناک و به همان اندازه عمیق، بیش از هزار سال عمر دارد. از اعماق تاریخ ایران و اسلام، یعنی از قرن دوم هجری قمری شنیده می شود؛ از حلقوم بل عمق جان راهزنی که زاهد شد؛ یا زاهدی که پیشتر راهزن بود؛ مردی نظیر وال میکی، سراینده رامایانا، حماسه سترگ فرهنگ هند. فضیل عیاض در این جمله، با طرح نسبتی شگرف و شگفت بین عقل و اندوه، آن هم اندوه طویل، بیتی از ابیات حماسه معنوی خود را سروده و موجب حیرت مخاطبان شده است. این حیرت، علت العلل فراهم آمدن کتاب حاضر است.

کتاب عقل و اندوه طویل، شامل شش مصاحبه با دانش وران و استادان برجسته فلسفه، عرفان و الاهیات است. اساتید نام آشنایی که با توجه به تخصص شان مورد مصاحبه قرار گرفته اند: سروش دباغ، پرویز عباسی داکانی، انشاء الله رحمتی، قاسم کاکایی، مهدی محبتی و مصطفی ملکیان. شرح جمله فضیل از زبان آن ها، درنهایت، یا حیرت زدایی یا حیرت افزائی خواهد کرد؛ دوگانه ای که در هر حال نیکوست.