عقلانیت ایمان

موضوع کتاب عقلانیت و تساهل در اسلام از دیدگاه لسینگ مروری بر دیدگاه‎های لسینگ، ادیب و شاعر شهیر آلمانی در مورد عقل‏گرایی و تساهل و تسامح در فرهنگ اسلامی است.

در این نوشتار تاثیرپذیری لسینگ از عقلانیت اسلامی به تصویر کشیده شده و دیدگاه های وی در مورد نقش اسلام و فرهنگ اسلامی در روشنگری اروپا و توصیف وی از فرهنگ تساهل و تسامح اسلامی منعکس گردیده است. نگارنده همچنین به رابطه اسلام و عقلانیت و وحی از دیدگاه لسینگ اشاره کرده و نقش اسلام در منازعات بر سر تساهل و تسامح از دیدگاه لسینگ و آثار ادبی و دراماتیک وی را بررسی نموده است.

نگارنده به نقد و ارزیابی مفهوم تساهل از دیدگاه لسینگ و تفسیر وی از آن پرداخته و معتقد است که لسینگ با پرداختن به اسلام تعالیم مسیحیت به ویژه الهیات مسیحی را به چالش کشیده و در یقین به حقانیت مسیحیت تردید ایجاد می‏کند و این مساله ناشی از عدم درک صحیح وی از مفهوم تساهل و عقلانیت در اسلام است.

این کتاب با تاکید بر پیوند میان عقلانیت و هوش انسان، درباره عقلانیت الاهیات دو ادعای محوری دارد: (1) زمینه زنده ارتباط میان‌رشته‌ای، عقلانیت تأمل الاهیاتی را شکل می‌دهد و (2) گسترش عقلانیت علم در فرهنگ ما – دست‌کم از نظر معرفت‌شناختی – نقش مهمی در ایجاد این زمینه‌ میان‌رشته‌ای داشته ‌است.

از‌ آن‌جا که الاهی‌دان‌ها بیش‌تر بر هرمنـوتیک منحصربه‌فرد تـأمل الاهیـاتی تــمرکز مــی‌کنند، از چــالـش عـمـیـق معرفت‌شناختی برآمده از فعالیت علم غفلت کـرده‌اند. نـویسندهٔ الاهی‌دان این کتاب با استفاده از معرفت‌شناسی تکاملی، هرمنوتیک و معرفت‌شناسی را درهم می‌آمیزد تا حضور الاهیات در عصر حاضر امکان‌پذیر گردد. در این ‌صورت، عقلانیت دیگر از پیش مفروض و موجود نیست بلکه از تبادل بین خویشتن انسان و تجربه‌های روزمره زندگی برمی‌آید.