رسانه شیعه؛ جامعه‌شناسی آئین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران

کتاب رسانه شیعه به موضوع آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی، با تأکید بر دوران پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ پرداخته است. گفته شده است که هدف و دغدغهٔ ‌اصلی نویسنده در این کتاب، بررسی و تحلیل تغییرات و تطورات مناسکی ـ گفتمانی مجالس و آیین‌های عزاداری شیعیان ایرانی در طول تاریخ و به‌ویژه در دورهٔ ‌معاصر و نیز فهم منطق این تغییرات  بوده است.

نویسنده کوشیده است به این پرسش که آیا می‌توان تغییرات مناسکی را تابع الگویی تجربی ـ نظری دانست یا نه، پاسخ گوید. رویکرد اصلی و بنیادی او در این راستا، بررسی مجالس و آیین‌های مذهبی به‌مثابهٔ ‌پدیده‌ای اجتماعی بوده است؛ پدیده‌ای در متن و بطن جامعه که مختصاتش و تغییراتش متأثر از وضعیت جامعه در ادوار مختلف است. کتاب حاضر ۲ بخش دارد؛ «بررسی تاریخی» و «بررسی جامعه‌شناختی».

در بخش نخست، با نگاهی ‌تحلیلی، سبب‌شناسانه و کارکردی، تاریخ پیدایش، تکوین، استمرار و تغییرات مجالس و آیین‌های عزاداری از واقعهٔ عاشورا تا دورهٔ معاصر در یک خط سیر مستمر و بدون انقطاع بررسی شده است. در بخش دوم، ابتدا مفاهیم بنیادی در تحلیل آیین‌های عزاداری و هیئت‌های مذهبی تعریف شده و سپس الگوهای مختلف برای گونه‌شناسی هیئت‌ها بررسی شده‌اند.

در ادامه با محوریت‌ مدلی چهارگانه از گونه‌های کلان هیئت‌های مذهبی (که عبارتند از «سنتی»، «سیاسی دورهٔ جنگ»، «سیاسی دورهٔ پس از جنگ» و «عامه‌پسند (پاپ)»، به‌اضافهٔ گونهٔ فرعی «شبه‌هیئت»)، در فصل‌های مستقل به‌تفصیل ویژگی‌ها و مختصات هر یک از گونه‌های مذکور بررسی و تحلیل شده است.