دیدار؛ غایه المنی و معراج القرب و اللقاء

پرستش، ستایش و نیایش از گرایش‌های فطری بشر است که ادیان الهی از جمله اسلام در متون مقدس به آن پرداخته‌اند. در این میان نقش فقهای امامیه در تبیین جایگاه نماز درخور توجه است. اثر حاضر حاصل تحقیق نگارنده بر روی نسخه‌ای خطی از کتاب میرزا مهدی اصفهانی فقیه نامدار شیعه است که به‌عنوان فقیهی قرآنی نماز را از دیدگاه معارفی اعم از قرآنی و روایی تحلیل کرده است. او نماز را از نظر لغوی همان دعا می‌داند و می‌گوید دعا، ندا نیست؛ بلکه ندا یکی از شکل‌های دعاست. دعا به معنای توجه کردن و روی آوردن به غیر است و نماز، عبارت است از توجه بی‌قیدوشرط به غیر.
میرزا با تمسک به قرآن غرض از آفرینش بندگان را عبادت و بندگی خدا می‌داند که اسباب رحمت برای آن‌هاست. بندگان با عبادت و ابراز بندگی، مشمول رحم و رحمت خداوند می‌شوند.

او در مقام عبـودیت دو مـوضوع بـسیار مهم مولویت (سروری) و عبودیت (بندگی و پرستش) را یادآور می‌شود. وظیفة بنده، بندگی و کرنش کردن و وظیفه‌ی مولا سلطنت و رهبری است. میـرزا معتـقد است عـروج الی الله که غایت و نهایت آرزوی مخلوقات است با نماز به دست می‌آید. او با استناد به روایات، حقایق ارکان و اجزای نماز مانند الفاظ اذان، اقامه، حمد، سوره، رکوع و سجده را از دیدگاه معصومان ع تشریح می‌کند.