تاملاتی در قرائت انسانی از دین

چون در این کتاب که از طرفی به دین می پردازد و از طرف دیگر با امور انسانی عمده ای چون سیاست، حقوق بشر و خردورزی سرو کار دارد، رویکرد انسانی به دین (از منظر انسان به خدا) غلبه دارد، نام کتاب را تأملاتی در قرائت انسانی از دین نهادم.

در رویکرد انسانی به دین، گرچه تأملات انسان از منظر انسان به خدا و هر چه به خدا مربوط است آغاز می شود، ولی این رویکرد با این تجربه منافات ندارد که انسان دین ورز در مراحلی از تجربه های دینی اش خود را چنان مخاطب خداوند بیابد که دیگر خود را به مثابه تأمل گر از صحنه غایب ببیند و یکپارچه به گوش کننده محض تبدیل شود، این وضعیّت اگر حاصل شود، همه آثار چنین انسانی بسیار پر ثمر و زندگی بخش خواهد شد.

ولی با همه این احوال حتی برای چنین انسانی در مقام گفتگو با دیگران و کوشش بین الاذهانی، رویکرد انسانی به دین مناسب ترین راه بحث و تفاهم خواهد بود. ما چون همه انسان هستیم درباره همه موضوعات (بدون استثناء) با یکدیگر فقط با رویکرد انسانی می توانیم حرف بزنیم.