بازتاب های کلام اسلامی در فلسفه یهودی

فلسفه آبای کلیسا سومین مجموعه از سلسله پژوهش‌های مولف با عنوان ساختار و رشد نظام‌های فلسفی از افلاطون تا اسپینوزا است و به تفسیر متون فلسفی در این بازه زمانی اختصاص یافته است.

وی موشکافی فلسفی را با دقت‌های لغت‌شناسانه درهم آمیخته و ضمن انتقاد از ترسیم دوره‌های سه‌گانه تاریخ تفکر فلسفی، به ترسیم فلسفه‌ای پرداخته که با فیلون آغاز و به اسپینوزا ختم می‌شود. وی کوشیده است تا «فیلون» را بنیان‌گذار «فلسفه دینی» در سه دین ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام معرفی کند.

ویژگی آشکار این سنت فکری، تفسیر متون مقدس بر حسب فلسفه و نقد و ارزیابی فلسفه در پرتو اصول اعتقادی برگرفته از کتب مقدس است. وی، این فلسفه را فلسفه‌ای نو و پرنفوذ در مدت هفده قرن دانسته و سعی در بازسازی و نمایاندن سیر تطورش نموده است.

نگارنده نشان داده است که برداشت مشابهی که آبای کلیسا از رابطه پاره‌ای تعالیم فلسفه یونانی با حقایق وحیانی کتاب مقدس یهودی و مسیحی داشتند نیز، موجب صورت‌بندی باورهای مسیحی در قالب نوعی فلسفه شد و بدین ترتیب روایتی مسیحی از فلسفه یونانی به وجود آمد.