یا ایهاالعزیز

در این مجموعه شعرهایی در قالب ‏های غزل، مثنوی، رباعی، دوبیتی و آزاد گنجانده شده که سهم غزل ها البته به مراتب بیشتر از دیگر قالب ‏ها است و مرادی پایه اصلی کار خود را بر آن بنا نهاده است.

به لحاظ درونمایه نیز آنگونه که خود شاعر عنوان کرده مجموعه را به سه بخش تقسیم کرده است: «در بخش اول سروده هایی مذهبی را آورده ‏ام. بخش دوم نگاهی است به حقیقت و عرفان و زندگی و در بخش سوم به اجتماع پرداخته شده است.»

مجموعه زخم و نمک گزیده اشعار شاعر خوش قریحه و طنز‌پرداز ایرانی، سید عبدالجواد موسوی در قالب غزل، نو و ترانه و… است.

تقدیر سنگ؛ خون یخ‌زده؛ سنگ و سبو؛ خشت نخست؛ فعل وارونه؛ نیت‌انگاری دینی؛ فراسوی نیک و بد؛ اگه عاشقانه نباشن؛ فصل وصل؛ زمزمه‌های یک دیوانه؛ صراط مستقیم؛ روزپری؛ و پهلوان قصه ما برخی از اشعاغر این مجموعه‌اند.

موسوی در اشعارش از درد و دریغ می‌گوید اما نه با زبانی تلخ، او از شکست حرف می‌‌زند اما ناامیدی در کارش نیست و حتی شکست را به منزله دریچه‌ای به سو امید توصیف می‌کند.

این مجموعه پنج فصل به نام‌های کبود روبه مرگ، زیر تیغ تقدیر، خاموشی، از درون چاه و صراط مستقیم دارد. موسوی اشعار «فصل وصل» را به جلال آل احمد «بخت پای لنگ» را به یوسف علی میر شکاک،«چرخ و فلک» را به حمید عجمی، زیر تیغ را به فرهاد مهراد، زمزمه های یک یوانه را به زنده‌یاد منوچهر احترامی، امن عیش را به نیچه، هولدرین و هیدگر، بهای بهشت را به سیدعلی میرفتاح، جان سخت را به مرتضی سرهنگی و هدایت‌الله بهبودی، بخت پای لنگ را به یوسفعلی میرشکاک و چرخ و فلک را به حمید عجمی تقدیم کرده است.

موسوی در این مجموعه شعرهایی را هم برای حضرت فاطمه زهرا (س)، حضرت مهدی (عج)، امام حسن مجتبی ( ع)، حضرت زینب کبری (س) و حضرت ابوالفضل (ع) سروده است.

محمّد قهرمان زادهٔ ۱۰ تیر سال ۱۳۰۸ در تربت حیدریه ـ درگذشتهٔ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۲، شاهزاده قاجار، پژوهشگر، مصحح و شاعر خراسانی است. او در ۱۰ تیر ۱۳۰۸ در روستای امیرآباد، واقع در هشت کیلومتری جنوب تربت حیدریه) متولد شد. در پنج سالگی مادرش درگذشت و در سیزده سالگی پدرش، و پس از آن خواهر بزرگش سرپرستی او را به عهده گرفت. در سال پنجم دبیرستان در مشهد با مهدی اخوان ثالث هم‌کلاس شد و این دوستی ادامه یافت. سال ششم ادبی را در دبیرستان البرز تهران به پایان رساند و سپس در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران در رشتهٔ قضایی ادامه تحصیل داد، امّا هرگز دنبال کار حقوقی نرفت و فقط به شعر پرداخت. وی از آذر ۱۳۴۰ به مدّت ۲۷ سال تا بازنشستگی به‌عنوان کتابدار دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه فردوسی مشغول به فعالیت بود. علاقهٔ محمد قهرمان در سرودن شعر، در غزل و به‌ویژه سبک هندی به اندازه‌ای بود که یکی از شعرای بنام غزل‌سرای هندی شد. او زبان بومی تربت حیدریه را به خوبی می‌دانست و بسیاری از اشعار وی که به زبان محلی سروده شده‌اند، در ردیف اول شعر بومی قرار دارند. از سال ۱۳۳۹ در منزل شخصی‌اش انجمن ادبی به‌صورت هفتگی برگزار می‌شده‌است. وی در سال ۱۳۳۸ با نوهٔ عموی خود به‌نام فرشته قهرمان ازدواج کرد و مقیم مشهد شد. در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۸۴ از سوی دانشگاه فردوسی مشهد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در محل دانشگاه مشهد از وی قدردانی به‌عمل آمد. او صاحب تألیفات ارزنده‌ای از جمله چند مجموعه شعر است. در کارنامهٔ او همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاعران مختلف به‌چشم می‌خورد. کتاب «روی جادهٔ ابریشم شعر» وی در نهمین جشنوارهٔ بین‌المللی شعر فجر به‌عنوان اثر برگزیده در حوزهٔ شعر معرفی شد. محمدرضا شفیعی کدکنی در مورد محمد قهرمان می‌گوید: «در این خصوص حتی ملک‌الشعرای بهار آن خصوصیت یک شاعر محلّی را به‌صورت کامل، آن گونه که قهرمان دارد، ندارد.»

کتاب بر این رواق مقرنس تهیه مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری است این کتاب گزیده‌ی نقد و بررسی‌های شعر استاد علی معلم دامغانی است. این کتاب پژوهشی ارزشمند است در آثار این شاعر بزرگ پس از انقلاب که شعرها و ترانه‌های او برای مردم آشنا است.

درباره شعر علی معلم باید بدانیم که شعر او دو وجه دارد: وجهی عام که به زبان خواص است و وجهی خاص که به زبان عوام نزدیک تر است. وجه نخست شامل مثنوی است و وجه دوم شامل غزلیات، قطعات و قصاید. معلم در مثنوی های خود نوآوری بنیادینی را در امتداد قالب های شعر کلاسیک پی افکنده است.

به کار گرفتن اوزان غزل و قصیده در مثنوی و رویکرد به فضای شعر نیمایی، ضمن حفظ موازین کلاسیک، تعریفی فشرده از شعری است که معلم به ادبیات دهة اخیر عرضه داشته است. در اشعار معلم، تقریباً هیچ گاه به بیت یا مصراعی بر نمی خوریم که در آن ها وجه ادبی فدای حوادث و جریانات و هیجانات سیاسی و اجتماعی و… شده باشد. او تأثیر سنّت هزار و اند سالة شعر فارسی را به نحوی بسیار شگفت انگیز و زیاد در شعرش عرضه می کند. شعر او به واسطة نظم ممتاز، دیدگاه فکورانه و بینش عمیق شاعر، ممتاز و مشخص شده است.

اما به گفتة سعید هوشنگی و اکبر بهداروند به کارگیری تعبیرات مستعمل و تکراری، یکی از کاستی های موجود در غزل معلم است. استفاده از صحنه های خیال دیگر شاعران، از نمودهای دیگر نقص کلام وی است؛ به ویژه در غزل ها. دکتر صابر امامی می گوید: «آفرینش و توجه به اسطوره های خلقت، از مضمون های اساسی شعر معلم است.» از سوی دیگر محمد کاظم کاظمی در نقد اشعار معلم بیان می کند: «علی معلم یک سلسله هنرنمایی های زبانی دارد که بعضی شان اندک اند اما مجموعة این ها، زبان او را متمایز و پُربار ساخته است.

وجه مشترک همه این کارهای زبانی، خارج ساختن جمله از ساختار عادی و هنجار آن است.» جواد صالحی می گوید: «به گمان من، شعرهای این شاعر، مثل شاعران سبک هندی، برخوردار از ابهامی است که شاعر به عمد در شعرهای خود اعمال کرده است، و این ابهام ناشی از دیدگاه معرفت شناسی اوست و…» در این کتاب همچنین شاعران و نویسندگان دیگری نیز به نقد و تحلیل اشعار علی معلم پرداخته که از میان آن ها برخی یک شعر را برگزیده و آن را مورد نقد قرار داده اند.